Gebelik bulantı kusmaları nedir? Ne zaman başlar ve ne zaman biter?

Gebeliğin özellikle ilk 3 ayında görülen en sık problemlerden biri bulantı kusmalardır. Şiddeti değişmekle beraber gebelerin %50-80’inde yaygın olarak görülür. Nitekim gebe kadınların %86.5’in de sadece bulantı, %2.9’un da bulantı ve kusma birlikte olmaktadır, %10.6’sı ise asemptomatiktir.

Bu durum sıklıkla gebeliğin yaklaşık 5-6. Haftasında başlar, 7 ile 9. haftalar arasında en üst seviyeye çıkar ve genellikle 16. Haftanın sonlarına doğru giderek azalır (4). Bununla birlikte bulantı-kusma durumunun genellikle 22. gebelik haftasına gelmeden ortadan kalkması beklenilir. Ancak gebelerin çok küçük bir kısmında bulantı-kusma tüm gebelik süresince devam edebilir. Bulantı ve kusmalar erken gebeliğin normal bir özelliği olarak kabul edilmektedir ve hatta bir gebelik belirtisi olarak görülmektedir.

Birçok teori ileri sürülmesine rağmen nedeni tam olarak aydınlığa kavuşturulamayan gebelik bulantı, kusmalarına emesis gravidarum, sabah hastalığı, gebelik hastalığı isimleri de verilmektedir.

Gebelikte bulantı-kusma kadının sosyal ve ailevi yaşamı üzerinde olumsuz etkilere neden olmakta ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Belirtilerin şiddeti ve ortaya çıkış zamanı bireyden bireye değişmekle birlikte, aynı bireyin diğer gebeliklerinde de farklılık gösterebilmektedir.

Yapılan çalışmalarda çoğunlukla gebelikte bulantı-kusmanın psikososyal faktörlerden etkilendiği görüşü ağır basmaktadır. Plansız gebelik, algılanan stres, sosyal destek yetersizliği, evlilik uyumu ve gebeliğin kabulü gibi etkenlerin gebelikte bulantı kusmaya neden olan en önemli psikososyal faktörler arasında yer aldığı belirtilmektedir.

Ayrıca literatürde, bulantı kusması olan gebelerin çoğunlukla yalnızlık, suçluluk duygusuna sahip olabileceği, gebeliği sonlandırma kararı alabileceği, bulantı-kusmanın bebeğine olan etkisi konusunda endişe yaşayabileceği, bebeğine yoğunlaşamama ve sadece kendi sağlığını düşünme nedeni ile çeşitli korkular ve bazen de doğum korkusu yaşayabileceği belirtilmektedir.

Bu dönemde dikkat edilmesi gereken bir nokta gebelik bulantı ve kusmaları sadece gebeliğe bağlı olmayabilir. Özellikle gebeliğin 5. haftasından önce başlayan ve 16. haftasından sonra da aynı şiddette devam eden bulantı kusmalarda altta yatan bir hastalığın olup olmadığı araştırılmalıdır.